05 maart 2025

De gevaren van het zelf aanpassen van persoonlijke beschermingsmiddelen

Op de vele werkplekken waar wij komen zien we dat het zorgen voor een optimaal welzijn van werknemers een absolute vereiste is geworden. Vooral op een drukke bouwplaats waar het risico op letsel aanzienlijk is. Dit betekent dat het hebben van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) essentieel is en dat mensen op de bouwplaats zoals bouwvakkers, metselaars, dakwerkers, staalconstructeurs en elektriciens volledig moeten worden geïnstrueerd over hoe ze deze te allen tijde op de juiste manier moeten dragen.

Helaas heeft de sector van persoonlijke beschermingsmiddelen moeite om gelijke tred te houden met de veranderende eisen van moderne bouwplaatsen, waar voortdurend nieuwe bouwmethoden, apparatuur en materialen worden gebruikt.

Als gevolg daarvan hebben veel vakmensen hun persoonlijke beschermingsmiddelen moeten aanpassen aan specifieke taken. Dit omvat het aanpassen van helmen om de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen aan te brengen of het afknippen van de vingertoppen van handschoenen om telefoons of tablets effectiever te kunnen gebruiken.

Hoewel dit begrijpelijk is, leidt het tot het tegenovergestelde resultaat: het vermogen van de uitrusting om de drager te beschermen wordt aangetast en hij loopt een aanzienlijk risico. Bovendien brengt dit voor de werkgever behoorlijke risico’s met zich mee, zowel juridisch als financieel.

De verborgen gevaren van maatwerk
Het is zeker niet de bedoeling dat het dragen van beschermende kleding oncomfortabel of onhandig is. Persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden ontworpen om te voldoen aan specifieke veiligheidsnormen die bestaan om ongelukken, verwondingen en dodelijke ongevallen te voorkomen.

Als industrie moeten we beter worden in het communiceren van dit punt. Dragers moeten begrijpen dat wat een onschuldige poging lijkt om de productiviteit te verhogen, een ernstig gezondheidsrisico kan zijn voor henzelf en de mensen om hen heen.

Er zijn veel voorbeelden van aangepaste PBM's in onze onderzoeks- en ontwikkelingsarchieven. Zelfs eenvoudige aanpassingen zoals het openlaten van high-vis jassen om oververhitting te voorkomen, vormen een risico, vooral bij het werken op hoogte.

We begrijpen dat iedereen het zo comfortabel mogelijk wil hebben tijdens het werk, maar zelfs de kleinste aanpassing kan de integriteit van de uitrusting ernstig in gevaar brengen, met mogelijk enorme gevolgen als er een ongeluk gebeurt.

Juridische en financiële gevolgen
Bedrijven moeten onthouden dat in het geval van een ongeluk, degenen die de uitrusting hebben aangepast aansprakelijk kunnen worden gesteld. Aansprakelijkheid betekent niet alleen financieel verlies; het kan ook resulteren in enorme juridische straffen. Als uit een onderzoek blijkt dat het bedrijf niet-conforme veiligheidsuitrusting heeft geleverd of personeel heeft toegestaan hun uitrusting aan te passen, kan het bedrijf worden geconfronteerd met hoge boetes, strafrechtelijke vervolging en onherstelbare reputatieschade.

Morele verantwoordelijkheid
Naast de juridische en financiële risico's hebben werkgevers ook een morele verantwoordelijkheid om hun werknemers te beschermen. Dit is iets wat door eigen aanpassingen kan worden ondermijnd. Ervoor zorgen dat werknemers de juiste, gecertificeerde apparatuur hebben is een fundamentele plicht van elk verantwoordelijk bedrijf.

Dit benadrukt een breder punt: bedrijven moeten niet alleen prioriteit geven aan de gezondheid, maar ook aan het comfort van hun personeel. Ze moeten nadenken en zich afvragen waarom werknemers het nodig vinden om hun uitrusting aan te passen. De reden ligt voor de hand - kostenbesparende beslissingen zorgen voor uitrusting die niet comfortabel is en ook niet geschikt voor de taak. Hoewel gereedschap en uitrusting het 'brood en boter' van arbeiders zijn, blijven kosten helaas comfort overtroeven.

In het Nederlands is er een bekend gezegde: goedkoop is duurkoop. Door het absolute minimum qua prijs, maar daardoor ook kwaliteit in te kopen, lever je als bedrijf in op veiligheid, maar ook op productiviteit. Werknemers met op maat gemaakte of goed ontworpen kleding kunnen efficiënter werken door een groter bewegingsgemak, waardoor ze meer vertrouwen krijgen in hun vermogen om een taak veilig en betrouwbaar uit te voeren. Op de lange termijn kan het zelfs jaren aan hun arbeidsleven toevoegen en de mogelijkheden om kennis te behouden verbeteren.

Veiligheid eerst
Wat duidelijk is, is dat het een bedrijf ernstig in gevaar kan brengen als werknemers hun veiligheidsuitrusting mogen aanpassen of als dit door de vingers wordt gezien. De verborgen gevaren, zowel vanuit het perspectief van gezondheid als juridisch en financieel, zijn zeer ingrijpend.

Het is veel beter om te werken met een eersteklas PBM-leverancier die zich bewust is van 'user upgrades' en maatregelen neemt om kleding en uitrusting te verbeteren. Deze aanpak elimineert de noodzaak of verleiding voor verdere aanpassingen door het leveren van goed geteste uitrusting die voldoet aan de officiële gezondheids- en veiligheidseisen of deze zelfs overtreft. Op deze manier kunnen bouwbedrijven voorgoed een einde maken aan deze zelfdestructieve cultuur.